• Niemiecki w pigulce czyli co warto wiedzieć

        • Wie geht's?

              * Rzeczowniki w języku niemieckim piszemy wielką literą.

                Auto - samochód      Ballon - balon      Bus - autobus      Hotel - hotel      Kino - kino      Museum - muzeum

                Park - park              Pizzeria - pizzeria         Polizei - policja      Supermarkt - supermarket
                Taxi - taksówka      Telefon - telefon

              * Tak przywitasz i pożegnasz się z koleżanką / kolegą:

                Hallo, Anna! - Cześć, Aniu!  Hi, Anna! - Cześć, Aniu! Grüß dich, Anna! - Witaj, Aniu!  Ciao, Anna! - Cześć, Aniu!

                Tschüs, Julia! - Cześć, Julia!
                Ciao, Julia! - Cześć, Julia!
                Bis dann, Julia! - Na razie, Julia!
                Bis morgen, Julia! - Do jutra, Julia!
                Gute Nacht, Julia! - Dobranoc, Julia!


              * Tak przywitasz i pożegnasz się ze swoją nauczycielką / swoim nauczycielem:

                Guten Morgen, Frau Schmidt! - Dzień dobry, pani Schmidt! (Tak witamy się do godziny 10 rano.)
                Guten Tag, Herr Schulz! - Dzień dobry, panie Schulz. (Tak witamy się od godziny 10 do 18.)
                Guten Abend, Frau Thiel! - Dobry wieczór, pani Thiel! (Tak witamy się po godzinie 18.)
                Auf Wiedersehen, Herr Baumhauer! - Do widzenia, panie Baumhauer!


              * Tak spytasz o samopoczucie osobę, z którą:

                - jesteś na ty: Wie geht's? / Wie geht es dir? - Jak się masz? / Co u ciebie słychać?
                - jesteś na pan, pani: Wie geht es Ihnen, Frau Schmidt? - Jak się pani czuje, pani Schmidt?

              * Tak możesz krótko odpowiedzieć na pytanie o samopoczucie:

                Super! - Super!      Prima! - Świetnie!      Toll! - Super!      Sehr gut! - Bardzo dobrze!
                  

                Es geht! - Jakoś leci!      Nicht schlecht! - Nieźle!      So lala! - Tak sobie!      Gut! - Dobrze!
                   
                Nicht gut! - Nie dobrze!      Schlecht! - Źle!      Schrecklich! - Okropnie!
                

              * Odrobina matematyki w języku niemieckim

                1 - eins
                2 - zwei
                3 - drei
                4 - vier
                5 - fünf
                6 - sechs    7 - sieben
                8 - acht
                9 - neun
                10 - zehn
                11 - elf
                12 - zwölf

                2 + 4 = 6 (zwei plus vier ist / gleich sechs)
                3 - 1 = 2 (drei minus eins ist / gleich zwei)

              * Tak powiesz klika słów o sobie:

                Ich heiße / bin Maciek. - Nazywam się / Mam na imię / Jestem Maciek.
                Ich bin 10 / 10 Jahre alt. - Mam 10 lat.
                Ich komme aus Polen, aus Warschau. - Pochodzę z Polski, z Warszawy.
                Ich wohne jetzt in Krakau. - Mieszkam teraz w Krakowie.

                Zapamiętaj! W zdaniu oznajmującym czasownik stoi zawsze na drugim miejscu.


              * Tak spytasz koleżankę / kolegę o imię, wiek, pochodzenie i miejsce zamieszkania:

                Wie heißt du? - Jak się nazywasz?
                Wie alt bist du? - Ile masz lat?
                Woher kommst du? - Skąd pochodzisz?
                Wo wohnst du? - Gdzie mieszkasz?

                Zapamiętaj! Również w zdaniu pytającym zaczynającym się od:

          wie, wie alt, woher, wo czasownik stoi zawsze na drugim miejscu.

                Ich heiße Tim. Ich komme aus Deutschland. Ich wohne in Berlin.
                   - Nazywam się / Mam na imię Tim. Pochodzę z Niemiec. Mieszkam w Berlinie.

                Ich heiße Arni. Ich komme aus Österreich. Ich wohne in Wien.
                   - Nazywam się / Mam na imię Arni. Pochodzę z Austrii. Mieszkam w Wiedniu.

                Ich heiße Annika. Ich komme aus der Schweiz. Ich wohne in Bern.
                   - Nazywam się / Mam na imię Annika. Pochodzę ze Szwajcarii. Mieszkam w Brnie.

                Zapamiętaj! Tak w języku niemieckim odmieniamy czasowniki:

                ich heiße - ja nazywam się / mam na imię        du heißt - ty nazywasz się / masz na imię
                ich komme - ja pochodzę                                du kommst - ty pochodzisz
                ich wohne - ja mieszkam                                 du wohnst - ty mieszkasz

                Uwaga!    ich bin - ja jestem
                                du bist - ty jesteś


                Warto znać!

                Danke, gleichfalls! - Dziękuję, nawzajem!
                Einen schönen Tag, Frau Dretzke! - Miłego dnia, pani Dretzke!
                Gute Nacht, Anna, schlaf gut! - Dobranoc, Aniu, śpij dobrze!
                Was machst du hier? - Co tutaj robisz?

           Familie und Freunde

              * Tak zapytasz koleżankę / kolegę, co

                   - lubi robić: Was machst du gern?
                   - lubi: Was magst du?


              * Tak opowiesz, co twoi bliscy i przyjaciele chętnie / często robią / lubią robić:


                Meine Schwester schwimmt / kocht / tanzt / mailt gern.
                   - Moja siostra lubi pływać / gotować / tańczyć / pisać maile.

                Meine Mutter kocht gern Suppen / spielt gern Klavier.
                   - Moja mama lubi gotować zupy / lubi grać na fortepianie.

                Meine Freundin spielt gern mit Puppen. - Moja koleżanka lubi się bawić lalkami.

                Mein Bruder reitet / skatet oft. - Mój brat jeździ często konno / jeździ często na rolkach.

                Mein Vater schreibt gern SMS / geht oft angeln. - Mój tata lubi pisać SMSy / chodzi często łowić ryby.

                Mein Freund spielt gern Fußball / Computer / Gameboy.
                   - Mój przyjaciel lubi grać w piłkę nożną / na komputerze / w gry komputerowe.


              * Tak opowiesz, co twoi bliscy i przyjaciele lubią:

                Meine Schwester mag Katzen / Pferde / wilde Tiere. - Moja siostra lubi koty / konie / dzikie zwierzęta.

                Mein Bruder mag Sticker / Sport / Skaten / Aikido / schnelle Autos.
                   - Mój brat lubi zbierać naklejki / sport / jazdę na rolkach / Aikido / szybkie samochody.

                Meine Mutter mag Schokolade / Eis / Pizza / Spaghetti.
                   - Moja mama lubi czekoladę / lody / pizzę / spaghetti.

                Mein Vater mag Radfahren / Skifahren / Computerspiele.
                   - Mój tata lubi jazdę na rowerze / na nartach / gry komputerowe.

                Meine Oma mag Blumen / Filme / Kino / Musik. - Moja babcia lubi kwiaty / filmy / kino / muzykę.

                Mein Opa mag Bücher / Krimis. - Mój dziadek lubi książki / kryminały.


              * Tak opowiesz, co robisz z mamą, tatą lub rodzeństwem:

                Wir machen viel zusammen. - (My) spędzamy razem dużo czasu.
                Wir schwimmen / skaten gern. - (My) lubimy pływać / jeździć na rolkach.
                Wir hören gern Musik / spielen oft Fußball. - (My) lubimy słuchać muzyki / gramy często w piłkę nożną.


              * Moja / twoja rodzina i przyjaciele

                meine / deine Großeltern - moi / twoi dziadkowie
                            meine / deine Oma (Großmutter)   -   mein / dein Opa (Großvater)
                meine / deine Eltern - moi / twoi rodzice
                            meine / deine Mama (Mutter)   -   mein / dein Papa (Vater)
                meine / deine Schwester - moja / twoja siostra   -   mein / dein Bruder - mój / twój brat
                meine / deine Freundin - moja / twoja koleżanka   -   mein / dein Freund - mój / twój kolega


              * Tak opiszesz swoich bliskich i przyjaciół:

                fit - sprawny, w dobrej formie
                fleißig - pilny
                faul - leniwy
                jung - młody
                alt - stary
                Klasse - super, świetny
                klein - mały
                   

                komisch - śmieszny
                langsam - wolny
                schnell - szybki
                locker - na luzie, luzacki
                lustig - wesoły
                nett - miły
                ruhig - spokojny
                   

                schön - ładny
                sehr sportlich - bardzo wysportowany
                sympathisch - sympatyczny
                toll - super
                total lieb - bardzo kochany
                verrückt - szalony, zwariowany


              * Tak zapytasz koleżankę / kolegę o dokładny adres i numer telefonu:

                Wie ist deine Adresse? Meine Adresse ist Berliner Platz 3.
                   - Jaki jest twój adres? Mieszkam na Berliner Platz 3.

                Wie ist deine Telefonnummer? Meine Telefonnummer ist 600-700-800.
                   - Jaki jest twój numer telefonu? Mój numer telefonu to 600-700-800.


              * Tak policzysz od 13 do 100:

                13 - dreizehn
                14 - vierzehn
                15 - fünfzehn
                16 - sechzehn
                17 - siebzehn
                18 - achtzehn
                19 - neunzehn
                20 - zwanzig   

                21 - einundzwanzig
                22 - zweiundzwanzig
                23 - dreiundzwanzig
                24 - vierundzwanzig
                ...
                   

                30 - dreißig
                40 - vierzig
                50 - fünfzig
                60 - sechzig
                70 - siebzig
                80 - achtzig
                90 - neunzig
                100 - hundert / einhundert
                

              * Tak odmienisz czasowniki w języku niemieckim:

                ich                koche / spiele / schwimme        tanze / heiße      reite / skate          mag        bin
                du                kochst / spielst / schwimmst     tanzt / heißt        reitest / skatest    magst     bist
                er / sie / es   kocht / spielt / schwimmt          tanzt / heißt        reitet / skatet        mag        ist
                wir               kochen / spielen / schwimmen  tanzen / heißen   reiten / skaten      mögen    sind

                sie               kochen / spielen / schwimmen  tanzen / heißen   reiten / skaten      mögen    sind


              * Tak spytasz o to czy...:

                Kochst du gern? - Czy lubisz gotować?
                Magst du Reiten? - Czy lubisz jazdę konną?
                Schwimmt deine Mutter oft? - Czy twoja mama często pływa?

                Zapamiętaj! To są zdania pytające, w których czasownik stoi zawsze na pierwszym miejscu. Takie zdania pytające tłumaczymy często na język niemiecki za pomocą słówka pytającego czy.


              * Taką możesz otrzymać od nich odpowiedź:

                Ja, ich koche gern. - Tak, lubię gotować.
                Nein, ich spiele gern Klavier. - Nie, lubię grać na fortepianie.
                Ja, ich mag Reiten. - Tak, lubię jeździć konno.
                Nein, ich mag Skaten. - Nie, lubię jazdę na rolkach.
                Ja, meine Mutter schwimmt oft. - Tak, moja mama pływa często.
                Nein, meine Mutter schwimmt nicht oft. - Nie, moja mama nie pływa często.


                Warto znać!
                Ich glaube, ... - Myślę / Sądzę, że ...
                Ich habe Angst. - Boję się.
                Ich verstehe nicht. Buchstabiere bitte! - Nie rozumiem. Przeliteruj proszę!
                Kevin hat Angst. - Kevin się boi.
                Noch einmal, bitte! Langsam! - Jeszcze raz proszę! Powoli!
                Wie bitte? Ich verstehe nicht. - Słucham? Nie rozumiem.

          Thema: Schule

             1. Przybory szkolne

                der / ein / er
                (rodzaj męski)    die / eine / sie
                (rodzaj żeński)    das / ein / es
                (rodzaj nijaki)
                Bleistift - ołówek    Federtasche - piórnik    Buch - książka
                Buntstift - kredka    Schere - nożyczki    Heft - zeszyt
                Kuli - długopis    Tasche - torba    Lineal - linijka
                Malblock - blok rysunkowy       
                Malkasten - farbki       
                Ordner - segregator       
                Pinsel - pędzel       
                Radiergummi - gumka       
                Rucksack - plecak       
                Spitzer - temperówka       



             2. Tak spytasz o przedmiot i krótko go opiszesz:

                Was ist das? - Co to jest?
                Das ist ein Kuli. Der Kuli ist alt. - To jest (jakiś) długopis. Ten długopis jest stary.
                Das ist eine Federtasche. Die Federtasche ist witzig. - To jest (jakiś) piórnik. Ten piórnik jest śmieszny.
                Das ist ein Buch. Das Buch ist interessant. - To jest (jakaś) książka. Ta książka jest ciekawa.

                Zapamiętaj!
                Ein i eine to rodzajniki nieokreślone, których używamy w połączeniu z rzeczownikiem wtedy, gdy o danej rzeczy mówimy po raz pierwszy.
                Der, die i das to rodzajniki określone, których używamy wtedy, gdy mówiliśmy wcześniej o danej rzeczy, a teraz chcemy ja dokładnie opisać.


             3. Nazwy kolorów

                blau - niebieski
                braun - brązowy
                bunt - kolorowy
                gelb - żółty
                grau - szary
                grün - zielony
                   

                orange - pomarańczowy
                rosa - różowy
                rot - czerwony
                schwarz - czarny
                violett - fioletowy
                weiß - biały


             4. Na pytanie Ist das ein / eine ...? (Czy to jest ...?) możemy odpowiedzieć:

                   - twierdząco: Ja, das ist ein Kuli / eine Federtasche / ein Buch.
                         - Tak, to jest długopis / piórnik / książka.
                   - przecząco: Nein, das ist kein Kuli / keine Schere / kein Buch.
                         - Nie, to nie  jest długopis / piórnik / książka.

                Zapamiętaj!
                Rodzaj męski:   der / ein / kein / mein / dein
                Rodzaj żeński:  die / eine / keine / meine / deine
                Rodzaj nijaki:   das / ein / kein / mein / dein


             5. Przedmioty nauczania

                Bio - biologia
                Deutsch - język niemiecki
                Englisch - język angielski
                Ethik - etyka
                Geschichte - historia
                Informatik - informatyka
                Kunst - sztuka, plastyka
                   

                Mathe - matematyka
                Musik - muzyka
                Polnisch - język polski
                Religion - religia
                Sachkunde - środowisko, przyroda
                Sport - wf
                Werken - prace ręczne


             6. Tak opiszesz przedmioty, które lubisz i których nie lubisz:

                 Ich mag ... . Ich finde ... super / toll / interessant / prima / genial.
                     - Lubię ... . Uwaźam, że ...  jest super / świetny / ciekawy  / świetny / genialny.
                     ... macht mir Spaß. ...  - sprawia mi przyjemność.
                 Ich mag ... nicht. Ich hasse ... . Ich finde ... blöd / dumm / doof / langweilig / schrecklich / uninteressant.
                     - Nie lubię ... . Nie cierpię, nie znoszę ... . Uważam, że ... jest głupia / straszna / nieciekawa.
                     ... macht mir keinen Spaß. ... - nie sprawia mi przyjemności.

                Mein Lieblingsfach ist ... . - Moim ulubionym przedmiotem jest ... .
                Meine Lieblingsfächer sind ... und ... . - Moimi ulubionymi przedmiotami są ... i ... .


             7. Tak opiszesz czynności wykonywane na lekcjach:

                In Sachkunde machen wir Ausflüge. - Na lekcji przyrody chodzimy na wycieczki.
                In Musik spielen wir Instrumente und singen. - Na muzyce gramy na instrumentach i śpiewamy.
                In Kunst malen und zeichnen wir. - Na plastyce malujemy i rysujemy.
                In Sport turnen wir und spielen Fußball. - Na lekcji wf gimnastykujemy się i gramy w piłkę nożną.
                In Deutsch hören, fragen und antworten wir. - Na lekcji niemieckiego słuchamy, pytamy i odpowiadamy.
                In Informatik surfen wir im Internet und programmieren. - Na informatyce surfujemy w internecie i programujemy.
                In Mathe rechnen wir und schreiben viel. - Na matematyce liczymy i dużo piszemy.


             8. Bezokolicznik czasownika w języku niemieckim

                antworten - odpowiadać
                finden - uważać, sądzić
                fragen - pytać
                hassen - nienawidzić
                lernen - uczyć się
                malen - malować
                   

                programmieren - programować
                rechnen - liczyć
                reden - rozmawiać
                singen - śpiewać
                surfen - surfować
                turnen - gimnastykować się

                Zapamiętaj! Bezokolicznik czasownika w języku niemieckim kończy się zazwyczaj na -en, w języku polskim bezokolicznik czasownika jest zakończony zawsze na -ć.


                Warto znać!
                Ach so! - Ach tak!
                auf keinen Fall - w żadnym wypadku
                Bis bald! - Na razie!
                Da ist ein Kuli. - Tam ist długopis.
                Entschuldigung! - Przepraszam!
                Guck mal! - Spójrz!
                Hilfe! - Pomocy!
                Ich gehe in die vierte Klasse. - Chodzę do czwartej klasy.
                Ist doch klar! - Przecież to jasne!
                Na ja! - No cóż!
                Was ist dein Lieblingsfach? / Was sind deine Lieblingsfächer? - Jaki jest twój ulubiony przedmiot? / Jakie są twoje ulubione przedmioty?
                zum Beispiel - na przykład

          Kapitel 4 - Ich habe immer viel zu tun

          • Dni tygodnia

            Montag - am Montag - w poniedziałek - montags - w poniedziałki
            Dienstag - am Dienstag - we wtorek - dienstags - we wtorki
            Mittwoch - am Mittwoch - w środę - mittwochs - w środy
            Donnerstag - am Donnerstag - we czwartek - donnerstags - w czwartki
            Freitag - am Freitag - w piątek - freitags - w piątki
            Samstag / Sonnabend - am Samstag / am Sonnabend - w sobotę - samstags / sonnabends - w soboty
            Sonntag - am Sonntag - w niedzielę - sonntags - w niedziele

            Wann? (Kiedy?)
              - heute (dzisiaj)
              - morgen (jutro)
              - am Montag (w poniedziałek)
              - nach der Schule (po szkole)
              - am Wochenende (w weekend)
            Am Montag habe ich Tanzkurs. / Ich habe am Montag Tanzkurs. - W poniedziałek mam kurs tańca.

            Wie oft? (Jak często?)
              - fast jeden Tag (prawie każdego dnia)
              - ab und zu (od czasu do czasu)
              - sehr oft (bardzo często)
            Montags hat Sven Englischkurs. / Sven hat montags Englischkurs. - W poniedziałki Sven ma kurs języka angielskiego.


          • Czas wolny / zajęcia pozaszkolne

               - Tanzkurs / Englischkurs / Chorprobe / Musikunterricht / Karate haben
                   - mieć kurs tańca / lekcję angielskiego / próbę chóru / lekcję muzyki / karate
               - Fernsehen gucken - oglądać telewizję
               - Fremdsprachen lernen - uczyć się języków obcych
               - Schach / Tennis / Flöte spielen - grać w szachy / w tenisa / na flecie
               - draußen spielen - grać / bawić się na dworze
               - Freunde treffen - spotykać się z kolegami / koleżankami 
               - Inline / Rad fahren - jeździć na rolkach / na rowerze
               - trainieren - trenować
               - im Chor singen - śpiewać w chórze
               - Bücher lesen - czytać książki
               - fernsehen (ich sehe fern) - oglądać telewizję (oglądam telewizję)
               - faulenzen - leniuchować
               - shoppen - robić zakupy
               - mit Freunden telefonieren - telefonować do przyjaciół
               - am Computer Hausaufgaben machen - robić pracę domową na komputerze 
               - Mailfreunde suchen - szukać ludzi, z którymi chcemy mailować 
               - per ICQ quatschen - rozmawiać przez ICQ
               - mit Freunden chatten - czatować ze znajomymi
               - Informationen im Internet suchen - szukać informacji w internecie
               - im Internet spielen - grać w internecie
               - E-Mails schreiben / mailen - pisać maile, mailować

            Ich lerne gern Fremdsprachen. - Lubię uczyć się języków obcych.
            Ich spiele lieber Computer. - Wolę grać na komputerze.
            Ich treffe am liebsten Freunde. - Najchętniej spotykam się z kolegami.

            Mein Hobby ist shoppen. - Moim hobby jest robienie zakupów.
            Meine Hobbys sind malen und schwimmen. - Moimi hobby są malowanie i pływanie.
            Annas Hobby / Das Hobby von Anna ist im Internet surfen. - Hobby Ani to surfowanie w Internecie.


          • Zwierzęta domowe
            der / ein / er
            (rodzaj męski)
            die / eine / sie
            (rodzaj żeński)
            das / ein / es
            (rodzaj nijaki)
            die / - / sie
            (liczba mnoga)
            Hamster
            - chomik
            Katze
            - kot
            Pferd
            - koń
            Hamster / Katzen / Pferde
            Hund
            - pies
            Schildkröte
            - żółw
            Meerschweinchen
            - świnka morska
            Hunde / Schildkröten / Meerschweinchen
            Papagei
            - papuga

            Ratte
            - szczurek

            Kaninchen
            - królik
            Papageien / Ratten / Kaninchen
            Fisch
            - ryba
            Maus
            - mysz

            Fische / Mäuse



          • To słownictwo pomoże ci opowiedzieć o twoich zwierzętach:

            Ich habe einen Hamster / Hund … . Mein Hamster / Hund ist … .
               - Mam chomika / psa … . Mój chomik / pies jest … .

            Ich habe eine Katze / Schildkröte … . Meine Katze / Schildkröte ist … .
               - Mam kota / żółwia … . Mój kot / żółw jest … .

            Ich habe ein Pferd / Meerschweinchen … . Mein Pferd / Meerschweinchen ist … .
               - Mam konia / świnkę morską … . Mój koń / świnka morska jest … .

            Ich habe zwei Hunde / drei Katzen … . Meine Hunde / Katzen sind … .
               - Mam dwa psy / trzy koty … . Moje psy / koty są … .

            süß - słodki
            leise - cichy
            laut - głośny
            launisch - kapryśny
            ganz schwarz - cały czarny
            weiß-schwarz - biało-czarny

            laufen (er läuft) - biegać
            bellen - szczekać
            kratzen - drapać
            knabbern - chrupać
            piepsen - ćwierkać, piszczeć
            fliegen - latać
            schreien - krzyczeć


          • Tak odmienisz czasownik w języku niemieckim:

            lernen - uczyć sięshoppen - robić zakupymögen - lubićsein - byćhaben - mieć
            ichlerneshoppemagbinhabe
            dulernstshoppstmagstbisthast
            er / sie / eslerntshopptmagisthat
            wirlernenshoppenmögensindhaben
            ihrlerntshopptmögtseidhabt
            sielernenshoppenmögensindhaben



          • Mój, twój, jego czy jej?

            der / die / dasdie
            ichmein Hamster / meine Katze / mein Pferdmeine Papageien
            dudein Hamster / deine Katze / dein Pferddeine Papageien
            ersein Hamster / seine Katze / sein Pferdseine Papageien
            sieihr Hamster / ihre Katze / ihr Pferdihre Papageien
            essein Hamster / seine Katze / sein Pferdseine Papageien

          • Tak odmienisz w języku niemieckim rodzajnik nieokreślony w mianowniku i bierniku:

            der
            (rodzaj męski)
            die
            (rodzaj żeński)
            das
            (rodzaj nijaki)
             die
            (liczba mnoga)
            Nominativ
            wer? was?
            ein Hamstereine Katzeein PferdHamster / Katzen / Pferde
            Akkusativ
            wen? was?
            einen Hamstereine Katzeein PferdHamster / Katzen / Pferde

            Warto znać!
            Das ist manchmal anstrengend, aber ich mag das. - To jest czasami trudne, ale lubię to.
            Donnerstags ist nichts geplant. - W czwartki nie mam żadnych planów.
            Ich besuche die Klasse 4b. - Chodzę do klasy 4b.
            Ich bin kein Computerfan. - Nie jestem fanem komputerów.
            Ich bin kein Sporttyp. - Nie jestem typem sportowca.
            Ich gehe aufs Gymnasium. - Chodzę do gimnazjum.
            Ich habe eine eigene Homepage. - Mam swoją własną stronę internetową.
            Ich habe immer viel zu tun. - Jestem ciągle czymś zajęta / zajęty.
            in der Schule - w szkole
            Ist mir eigentlich egal. - Właściwie to wszystko mi jedno.
            Schreib mir, bitte! - Napisz do mnie, proszę!
            Viele Grüße, deine Julia. - Serdecznie pozdrawiam, twoja Julia.
            vor allem - przede wszystkim
            Wie ist deine E-Mail-Adresse? - Jaki jest twój adres mailowy?
            zu Hause - w domu